Επιλογή πετονιάς και αγκιστριών

Στην τεχνική με μολύβι-φύλακα το παράμαλλο που χρησιμοποιούμε συντελεί ουσιαστικά στο αποτέλεσμα, που δεν είναι άλλο από το να καταφέρουμε να κάνουμε δελεαστικό το δόλωμά μας στα ψάρια. Αυτό που μεσολαβεί από το νήμα (μάνα) στο δόλωμα είναι το παράμαλλο.                                                                      

Αρκετές συζητήσεις έχουν γίνει για το αν αναγκαστικά πρέπει να χρησιμοποιούμε αόρατες (fluorocarbon) πετονιές ή αν είναι κατάλληλες και οι κοινές.

Για τις αόρατες πετονιές υπάρχει ένα θέμα που οι ψαράδες πρέπει να το γνωρίζουν για να επιλέξουν. Υπάρχουν οι 100% fluorocarbon και εκείνες που είναι επικαλυμμένες με fluorocarbon. Μην παραξενευτείτε αν δείτε μεγάλες διαφορές στην τιμή μεταξύ αόρατων πετονιών. Οι 100% αόρατες δεν είναι φτηνές. Αν ψαρεύουμε σε ρηχά καθαρά νερά έως τα 60 μέτρα, η χρήση αόρατης πετονιάς επιβάλλεται. Για τα πιο βαθιά νερά ίσως να μην είναι και τόσο αναγκαία. Λόγω του ότι στον φύλακα δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι ψάρια ψαρεύουμε και ακόμη και αν επιλέξουμε περιοχή που ξέρουμε τι είδος ψαριών έχει, μπορεί τελικά να πιάσουμε κάτι άλλο. Θα πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά το αν θα κάνουμε οικονομία στο παράμαλλο ή αν θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε κάνει το καλύτερο και μετά δεν θα μας βασανίζουν σκέψεις για το τι έφταιξε που δεν χτύπησαν τα ψάρια. Τα ψάρια είναι καχύποπτα, μερικά ίσως περισσότερο. Γι' αυτά η παραμικρή λεπτομέρεια για το αν θα χτυπήσουν στο δόλωμά μας είναι σημαντική. Από τη στιγμή που δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε κατά πόσο είναι καχύποπτα τα ψάρια, καλό είναι να χρησιμοποιούμε αόρατες πετονιές.
Το μήκος του παράμαλλου εξαρτάται από την εμπειρία που έχουμε και τη μορφολογία του βυθού όπου ψαρεύουμε. Τα κοντά σε μήκος παράμαλλα (6-10 μέτρα) είναι εύκολα στο να τα χειριστούμε σε δύσκολους βυθούς με ανεβοκατεβάσματα και πολλά πιασίματα (ντεματα). Τα πιο μακριά σε μήκος (10-20 μέτρα) ξεγελούν ακόμη και τα πιο καχύποπτα ψάρια. Μια ενδιάμεση λύση για την επιλογή μας στο μήκος του παράμαλλου θα ήταν η καλύτερη. 12 με 17 μέτρα είναι το καλύτερο σε μήκος παράμαλλο. Το παράμαλλο από τη μια πλευρά δένεται στο στριφτάρι που είναι δεμένο στην άκρη του νήματος ή με κόμπο μεταξύ νήματος και παράμαλλου. Στο σημείο της ένωσης νήματος-παράμαλλου κρεμιέται και το μολύβι που θα κατεβάσει την αρματωσιά μας στον βυθό. Στην άλλη άκρη του παράμαλλου θα κάνουμε το διπλάρωμα της πετονιάς και θα την αρματώσουμε με αγκίστρια.                                                                                                                                               

Η διάμετρος της πετονιάς αν διπλαρώνουμε στο τέλος μπορεί να είναι από 0.60 μ.μ. έως 0.65. Στην περίπτωση που δεν διπλαρώνουμε και δένουμε τα αγκίστρια σε μονή πετονιά, η διάμετρος μπορεί να είναι από 0.65 έως 0.80. Το παράμαλλο και γενικότερα όλους τους κόμπους πρέπει κάθε φορά να τα τσεκάρουμε για να διαπιστώνουμε ότι είναι σε καλή κατάσταση. Ειδικά ύστερα από κάθε ανέβασμα ψαριού πρέπει να γίνεται έλεγχος. Αλλάζουμε παράμαλλο κάθε δύο με τρία ψάρια που πιάνουμε. Αν το ψάρι είναι δυνατό, με τη μάχη που δίνει η πετονιά δέχεται φορτίο με αποτέλεσμα να εξαντλείται η ελαστικότητά της και να μικραίνει η διάμετρος. Δύσκολο σημείο για να ελέγξουμε, αλλά και το πιο σημαντικό, είναι το σημείο που η πετονιά βγαίνει μέσα από τον κόμπο. Εκεί δέχεται τη μεγαλύτερη πίεση. Αν το έχετε παρατηρήσει, είναι και το σημείο που τις περισσότερες φορές κόβεται η πετονιά. Οταν κάνουμε έλεγχο στο παράμαλλο, θα πρέπει να γίνεται σε όλο το μήκος. Ορισμένες φορές η πετονιά έρχεται σε επαφή με βράχια, με αποτέλεσμα να φθείρεται και μετά να κόβεται εύκολα. Για τη συντήρηση της πετονιάς και του νήματος, ύστερα από κάθε χρήση μπορείτε να τα ξεπλένετε με γλυκό νερό. Επίσης καλό είναι να μην αφήνετε το καλάμι, το νήμα και την πετονιά εκτεθειμένα στην ηλιακή ακτινοβολία
Για το μήκος του παράμαλλου που κρεμάμε το μολύβι υπάρχουν δύο διαφορετικές εκδοχές που επιλέγουμε ανάλογα. Η μία είναι όταν έχουμε να δολώσουμε νωπά και η άλλη όταν έχουμε να δολώσουμε ζωντανά δολώματα. Στα ζωντανά μπορούμε να βάλουμε πιο κοντό παράμαλλο, γιατί έχουν τη δυνατότητα από μόνα τους να ρυθμίσουν το ύψος που θα κινηθούν. Το μήκος παράμαλλου για τα ζωντανά είναι από 60 έως 120 εκατοστά. Για τα νωπά από 120 έως 250 εκατοστά. Οσοι ξεκινούν τώρα την τεχνική, καλό είναι να χρησιμοποιούν πιο μακρύ παράμαλλο έως ότου μάθουν να μετράνε καλά (2-2.5 μέτρα).                                                                                                                     

Αγκίστρια
Δύσκολο και πολύπλοκο το θέμα της επιλογής αγκιστριών. Οι εταιρείες φροντίζουν να το κάνουν ακόμη πιο δύσκολο. Με τα νούμερα που αντιπροσωπεύουν το μέγεθος των αγκιστριών γενικότερα υπάρχει σύγχυση στην αγορά. 3/0- 4/0- 5/0- 6/0- 7/0- 8/0- 9/0- 10-0, αυτά τα μεγέθη είναι κατάλληλα για το ψάρεμα με μολύβι-φύλακα. Ανάλογα το δόλωμα και το μέγεθός του, επιλέγουμε ποια θα χρησιμοποιήσουμε. Για καλαμάρι και σουπιά χρησιμοποιούμε 2 αγκίστρια, ένα συρόμενο και ένα σταθερό. Τα δύο αυτά δολώματα μπαίνουν ανάποδα. Δηλαδή η ουρά τους κοιτάζει προς την αρματωσιά μας. Το συρόμενο αγκίστρι μπαίνει στην ουρά και το σταθερό στο κεφάλι. Για το συρόμενο, ανάλογα το μέγεθος του δολώματος, επιλέγουμε αγκίστρια σε μέγεθος από 3/0 έως 5/0 και για το σταθερό από 5/0 έως 10/0.
Μη σας τρομάζει το μέγεθος του αγκιστριού. Για τα ψάρια που ζητάμε και το μέγεθος του στόματός τους τα αγκίστρια αυτά δεν είναι μεγάλα. Τα υπόλοιπα ζωντανά δολώματα που είναι κυρίως ζαργάνα, μελανούρι, γόπα, κέφαλος, σκαρμός κ.ά. το κεφάλι όταν δολώνουμε κοιτάζει προς την αρματωσιά μας. Το συρόμενο αγκίστρι το περνάμε στα χείλια του ψαριού (και τα δύο) και το σταθερό το πιάνουμε επιδερμικά ή με λαστιχάκι ή ελαστικό νήμα στο σημείο που ενώνει η ουρά με το σώμα. Αν τα ψάρια είναι μικρά (περίπου 15 εκατοστά), βάζουμε ένα μόνο αγκίστρι στα χείλια. Για τα μεγαλύτερα σε μήκος ψάρια βάζουμε 2 αγκίστρια. Και για τα ψάρια η επιλογή σε μέγεθος αγκιστριού γίνεται ανάλογα το μήκος τους. Μπορούμε να αρματώσουμε με 3 αγκίστρια. Δύο συρόμενα και ένα σταθερό.
Λόγω του ότι είναι δύσκολο να περιγράψουμε με λόγια ή με σκίτσα το πώς κάνουμε τους κόμπους, το πώς διπλαρώνουμε την πετονιά και δένουμε τα συρόμενα αγκίστρια, θα κάνουμε παραπομπή σε βίντεο από το YouTube.  https://youtu.be/GdBAQm8k1BU                                                                    

Ψαρεύοντας με φύλακα
Αναλύσαμε τα του εξοπλισμού και το πώς επιλέγουμε τα "εργαλεία" που είναι κατάλληλα για την τεχνική. Αυτό που μένει είναι να ψαρέψουμε με αυτά.
Δεν είναι εύκολο να δολώσουμε ένα ζωντανό δόλωμα, γιατί υπάρχει κίνδυνος να το σκοτώσουμε. Και για τα νωπά (καλαμάρι, σουπιά) χρειάζεται να γνωρίζουμε κάποια πράγματα. Καλό είναι να ξεκινήσουμε με νωπά δολώματα και πιο καλό με σουπιά.
Περνάμε το σταθερό αγκίστρι στο κεφάλι από την κάτω πλευρά και μετά ρυθμίζουμε ανάλογα το μέγεθος, το μήκος του συρόμενου.
Το συρόμενο μπαίνει στην ουρά και περνάει από κάτω προς τα πάνω. Φροντίζουμε όταν το καρφώνουμε να πιάσουμε και το κόκαλο μαζί. Αφήνουμε το δόλωμα στη θάλασσα και ξεκινάμε πορεία με 1 μίλι.
Κρατάμε για λίγη ώρα το δόλωμα και ελέγχουμε αν κινείται ίσια.
Δεν πρέπει να περιστρέφεται, ούτε να γυρίζει ανάποδα. Αν όλα πάνε καλά, περνάμε το καλάμι στα χέρια και αρχίζουμε να αφήνουμε πετονιά να φεύγει προς τα πίσω.                                                       
Μόλις φτάσουμε στο σημείο που η ένωση νήμα με πετονιά έχει περάσει έξω από τους οδηγούς του καλαμιού, σταματάμε για να κρεμάσουμε το μολύβι. Αν χρησιμοποιούμε στριφτάρι στην ένωση νήμα-πετονιά, το μολύβι το κρεμάμε από την πλευρά που είναι δεμένο το νήμα.
Αφήνουμε το μολύβι στη θάλασσα και αρχίζουμε πάλι να ελευθερώνουμε σιγά σιγά νήμα από τον μηχανισμό.
Ανάλογα το βάθος κάποια στιγμή το μολύβι θα ακουμπήσει στον βυθό. Πρέπει να προσέχουμε ώστε να αντιληφθούμε ότι το μολύβι ακούμπησε στον βυθό. Αμέσως μετά μαζεύουμε 2-3 περιστροφές στον μηχανισμό για να ανεβάσουμε το μολύβι προς τα πάνω.
Τώρα ψαρεύουμε φύλακα. Πρέπει να έχουμε σταθερή ταχύτητα γύρω στο 1 μίλι και να προσέχουμε ώστε το μολύβι μας να μην ακουμπάει στον βυθό. Σε συνεργασία με το βυθόμετρο ρυθμίζουμε το ύψος της αρματωσιάς ώστε να μην αφήσουμε το βαρίδι να χτυπήσει στον βυθό. Για ξεκίνημα και μέχρι να καταλάβετε πότε το βαρίδι χτυπάει στον βυθό, καλό είναι να χρησιμοποιείτε βαρύ μολύβι 500, 600, 700 γραμμάρια και να επιλέξετε ομαλούς βυθούς χωρίς πολλά ανεβοκατεβάσματα.
Για να δολώσετε νωπό καλαμάρι, τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα.
Τα αγκίστρια μπαίνουν στα ίδια σημεία με τη σουπιά αλλά υπάρχει ενδεχόμενο το καλαμάρι να περιστρέφεται ή να γυρίζει ανάποδα. Η λύση στο πρόβλημα αυτό είναι να κρεμάσουμε ένα μικρό βαρίδι τύπου ελιά στην κάτω πλευρά του καλαμαριού. Το πιάνουμε με σύρμα ή ραφτό με σακοράφα στην άκρη της φυσούνας στο κέντρο.                                                                                                     
Μπορούμε να το βάλουμε και στο εσωτερικό μέρος της φυσούνας. Οταν θα ρίχνουμε το καλαμάρι στη θάλασσα θα πρέπει να δείχνει σαν να κολυμπάει κανονικά.
Αυτό είναι και όλο το μυστικό στο σωστό ζύγισμα με το μολύβι.
Για να το καταφέρετε αυτό, θα πρέπει να κάνετε μερικές δοκιμές με νωπά καλαμάρια έως ότου να βρείτε τον σωστό τρόπο για να ζυγίζετε το νωπό καλαμάρι. Τα ζωντανά δολώματα δεν χρειάζονται ζύγισμα.
Ολο το μυστικό σε αυτή την τεχνική είναι να μάθετε να μετράτε σωστά τον βυθό με το μολύβι. Δεν είναι ανάγκη το μολύβι να είναι ελάχιστα πάνω από τον βυθό.
Ακόμη και σε απόσταση ενός μέτρου συν άλλα δύο περίπου μέτρα το παράμαλλο του μολυβιού (συνολικά 3 μέτρα) τα ψάρια, αν υπάρχουν και τρώνε, θα τιμήσουν το δόλωμά σας. Το ότι θα χάσετε μολύβια και θα μπλέξετε το παράμαλλο σε σκαλώματα είναι μέσα στο παιχνίδι.
Ακόμη και οι έμπειροι χειριστές της τεχνικής αντιμετωπίζουν κάποιες φορές τέτοια προβλήματα.
Κυρίως σε δύσκολους βυθούς.                                                                                                                 
Ξεκινήστε με νωπά δολώματα έως ότου καταλάβετε τι γίνεται. Μετά όλα είναι πιο εύκολα. Αν έχετε τις απαραίτητες γνώσεις να διαβάζετε καλά το βυθόμετρο, τότε θα βλέπετε και τα ψάρια, αλλά θα μπορείτε να ρυθμίσετε πιο εύκολα και το βάθος που βρίσκεται η αρματωσιά σας ώστε να προλάβετε τα πλεξίματα και την απώλεια δολωμάτων, αγκιστριών και παράμαλλων.
Είναι ψάρεμα αποδοτικό, αλλά χρειάζεται υπομονή και αρκετές δόκιμες έως ότου καταφέρετε να πείτε ότι κατακτήσατε την τεχνική.
Χρειάζονται αρκετές προϋποθέσεις για να μπορεί να πει κάποιος ότι ψαρεύει με απαιτήσεις.              

Ζωντανά δολώματα
Τρόπος για να κρατιούνται για ώρες ζωντανά τα δολώματα. Εξειδικευμένοι κόμποι. Πολύ καλή γνώση του βυθόμετρου.
Περιοχές που κρατάνε ψάρια κ.ά.
Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται δύσκολα.
Οποιος ασχοληθεί μπορεί αρχικά να απογοητευτεί. Ισως και να μην του αρέσει η τεχνική αυτή, να μην ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του. Είναι όμως μια πολύ καλή τεχνική που σε όσους την κατέχουν χαρίζει συγκινήσεις.                                                                                                                                 
Ακόμη και το πώς θα καρφώσει ο ψαράς το ψάρι που χτυπάει στο δόλωμά του είναι τέχνη. Οι έμπειροι έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν από το χτύπημα και το πώς αντιδρά το ψάρι μετά το κάρφωμα στα αγκίστρια τους τι ψάρι είναι.
Σχεδόν σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν θιασώτες της τεχνικής. Ακόμη και στους πολύ ψαρεμένους τόπους η τεχνική αυτή αποδίδει.
Για την επιλογή του τόπου και τα κατάλληλα μέρη για φύλακα δεν μπορούμε να πούμε και πολλά πράγματα.
Τα ψάρια χωρίζονται σε δύο κατηγορίες.
Σε αυτά που μεταναστεύουν και σε αυτά που κατοικούν μόνιμα σε μια περιοχή.
Τα μονόπετρα, οι αποχες και τα σημεία που συγκεντρώνουν κοπάδια από μικρά ψάρια είναι πολύ πιθανά σημεία για να ψάξουμε για ψάρια. Κλείνοντας με την τεχνική αυτή θα ήθελα να αναφέρω το σημαντικότερο απ' όλα.
Ο ψαράς είναι διαχειριστής. Τα ψάρια δεν είναι ατελείωτα. Για να έχουμε πάντα, θα πρέπει ανάλογα να κάνουμε και σωστή διαχείριση.
Ολοι έχουμε τους τόπους που ψαρεύουμε. Υποχρέωσή μας είναι να τους προστατεύουμε.
Για να έχουμε πάντα ψάρια, χρειάζεται το μυαλό να λειτουργεί πάνω από τον ενθουσιασμό και την απληστία.
Καμία τεχνική ψαρέματος δεν γίνεται να μαθευτεί μέσα από σχετικά κείμενα ή γραφτά. Για να είναι σε θέση κάποιος να πει ότι έχει μάθει μια τεχνική ψαρέματος, θα πρέπει να έχει εμπειρίες. Οι εμπειρίες έρχονται με την τριβή, με τις δοκιμές και τις ώρες που αφιερώνουμε για να πειραματιζόμαστε και να επιχειρούμε. Η σειρά των άρθρων αυτών δεν είναι τίποτα περισσότερο από μερικές βασικές αρχές για την τεχνική. Αποτελούν τον μπούσουλα ή αν θέλετε το κίνητρο για να γίνει μια αρχή.Υπομονή, επιμονή και καλή δύναμη στην προσπάθειά σας. Για τους ερασιτέχνες ψαράδες όλα αρχίζουν και τελειώνουν με την επαφή που έχουμε με τη γαλανή.
Kείμενο - Φωτογραφίες Kώστας Σοφοκλέους