Της ζόγκας τα καμώματα

Οι νέες τεχνικές ψαρέματος πραγματικά είναι αποδοτικές αλλά παράλληλα και πολυέξοδες. Χρειάζεται να έχει κανείς ακριβό εξοπλισμό για να είναι σε θέση να ψαρεύει με απαιτήσεις.                                                                                                    Παράλληλα πρέπει να εξοικειωθεί και με την τεχνική. Δεν αρκεί ο εξοπλισμός για να ανέβουν στη βάρκα τα ψάρια. Είναι και ορισμένες τεχνικές ψαρέματος που παρά το ότι δοκιμάστηκαν τελικά δεν ευδοκίμησαν.                                                    Ισως δεν ταίριαζαν στην περιοχή μας ή δεν κατάφεραν οι ψαράδες να τις προσαρμόσουν στα δικά μας δεδομένα.                                                                         

Οι παλαιότεροι ψαράδες δεν διέθεταν εξελιγμένα εργαλεία ούτε είχαν τη δυνατότητα να βρεθούν ακριβώς πάνω από τα ψάρια ή να τα εντοπίσουν με τη βοήθεια του βυθόμετρου-ανιχνευτή ψαριών.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν για να ψαρέψουν ήταν απλά αλλά εξίσου αποδοτικά με τα σημερινά. Αλλες εποχές με πολύ περισσότερα ψάρια και όχι τόσο μεγάλη αλιευτική πίεση. Υπάρχουν όμως ακόμη κάποιες τεχνικές ψαρέματος που έρχονται από το παρελθόν και εξακολουθούν να είναι αποδοτικές.
Ισως πολλές από τις σύγχρονες να βασίζονται σε αυτές και να παρουσιάζονται σε πιο μοντέρνα μορφή.
Μια από αυτές είναι η ζόγκα. Ενα κομμάτι μολύβι με ένα αγκίστρι. Αυτή είναι η ζόγκα, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.
Στα χέρια όμως του έμπειρου ψαρά αυτό το κομμάτι μολύβι με το αγκίστρι μεταμορφώνεται σε ένα αποτελεσματικό εργαλείο ψαρέματος. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ζόγκα οι περισσότεροι θα έχετε δει, για όσους δεν έχουν ξαναδεί οι φωτογραφίες θα βοηθήσουν για να καταλάβουν τι είναι. Το σχήμα του μολυβιού είναι συγκεκριμένο ανεξάρτητα το μέγεθος της ζογκας.                                                                                                                                                      

Για το αγκίστρι το μέγεθος εξαρτάται από το βάρος της ζογκας και το μήκος του κορμού από το τι θα δολώσουμε.
Ζόγκες υπάρχουν στην αγορά από 2 έως 300 γραμμάρια. Το βάρος της ζόγκας το επιλέγουμε ανάλογα το βάθος που θα ψαρέψουμε, το μέγεθος του δολώματος, αλλά και το μέγεθος των ψαριών που ζητάμε.
Για να είναι ο ψαράς σε θέση να μπορεί να χρησιμοποιήσει ζόγκα για όλα τα ψάρια θα πρέπει να έχει συλλογή από ζόγκες που το βάρος τους θα είναι από 2 έως 250-300 γραμμάρια. Τα ψάρια που μπορούμε να πιάσουμε με την τεχνική αυτή είναι από μικρά μελανούρια και γόπες έως ροφούς, συναγρίδες, μαγιάτικα κτλ. Για δόλωμα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σκουληκάκι ζωντανό (Φαραώ, ακροβάτη, Αμερικανό κτλ.) διάφορα ζωντανά ψάρια όπως γόπες, μελανούρια, σαυρίδια, κολιούς κ.ά.
Γαρίδες και μαλάκια όπως σουπιά καλαμάρι, χταπόδι.
Για το ψάρεμα αυτό προηγούνται και προτιμούνται τα ζωντανά δολώματα. Τα νωπά όπως καλαμάρι, σουπιά, χταπόδι είναι αποδοτικά αλλά σε καμία περίπτωση όπως τα ζωντανά.
Ζόγκες υπάρχουν στην αγορά και μπορείτε να προμηθευτείτε. Πιστεύω ότι σε κάθε βάρκα θα πρέπει να υπάρχουν.
Για να αποδώσει η ζόγκα σε συνδυασμό με το δόλωμα θα πρέπει να γυαλίζει. Ετσι γίνεται ευκολότερα αντιληπτή από τα ψάρια και πιο αποδοτική. Παλαιότερα για το γυάλισμα της ζόγκας χρησιμοποιούσαν υδράργυρο. Αυτό είναι εγκληματικό για το περιβάλλον και επικίνδυνο για την υγεία μας.                                                                                                                                                  

Για το γυάλισμα της ζόγκας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε διάφορες αλοιφές που είναι κατάλληλες για να γυαλίσουν το μολύβι και δεν είναι τοξικές. Βούρτσα με κετσέ σε συνδυασμό με το ειδικό σαπούνι που υπάρχει για το γυάλισμα μεταλλικών εξαρτημάτων και διάφορα χρώματα όπως νίκελ κτλ
Υπάρχουν και χρωμιωμένες έτοιμες ζόγκες στην αγορά που δεν χρειάζεται να τις γυαλίζουμε. Ενα καλό σκούπισμα μετά το ψάρεμα και είναι έτοιμες για την επόμενη χρήση. Επίσης υπάρχουν και ανοξείδωτες.
Κατασκευάζονται από ανοξείδωτο γυαλισμένο μέταλλο.
Θα μπορούσαμε να αγοράσουμε ζόγκες και να τις περάσουμε με χρώμιο σε κάποιο εξειδικευμένο μάστορα. Το πρόβλημα είναι ότι στον μόλυβδο δεν πιάνει απευθείας το χρώμιο.
Πρέπει πρώτα να περαστούν με χαλκό (επιχάλκωση) και μετά με χρώμιο.
Για να αρματώσουμε τη ζόγκα πρέπει να έχουμε ένα κομμάτι αόρατη πετονιά 5 μέτρα που θα το βάλουμε στην άκρη στο σημείο που δένουμε τη ζόγκα ως παράμαλλο. Η ζόγκα έχει σημείο δεσίματος, εκεί δένουμε τη μια άκρια από την αόρατη πετονιά.                                                             
Στην άλλη άκρη τις αόρατης πετονιάς δένουμε ένα στριφτάρι. Η διάμετρος της αόρατης πετονιάς που θα χρησιμοποιήσουμε εξαρτάται από το βάρος και το μέγεθος τις ζόγκας.
Στην άλλη άκρη από το στριφτάρι δένουμε τη μάνα. Αν χρησιμοποιήσουμε καλάμι η μάνα μπορεί να είναι νήμα, αν όχι και θέλουμε να δουλέψουμε τη ζόγκα με το χέρι μια καλής ποιότητας πετονιά σε διάμετρο 0.80- 1 mm είναι αρκετή.
Βάζουμε χοντρή πετονιά για να μην κόβονται τα χέρια και πάντα όταν δουλεύουμε τη ζόγκα με τα χέρια φοράμε γάντια.
Η αρματωσιά μας είναι έτοιμη. Το μόνο που μένει είναι να τη δολώσουμε και να ψαρέψουμε. Τα ζωντανά δολώματα αγκιστρώνονται ανάλογα και χρειάζεται σε κάποια από αυτά να χρησιμοποιήσουμε και αγκίστρια κλέφτες.
Καλαμάρι και σουπιά δολώνονται καρφώνοντας την ουρά τους στο αγκίστρι της ζόγκας και με δυο κοντά παράμαλλα που είναι δεμένα στον κορμό του αγκιστριού της ζόγκας καρφώνουμε δυο αγκίστρια κλέφτες δεξιά και αριστερά στα πλοκάμια τους.
Για τα μικρά ψάρια που βάζουμε για δόλωμα δεν χρειάζονται κλέφτες.
Αρκεί να περάσουμε τα χείλια του ψαριού από κάτω προς τα πάνω και τα δυο στο αγκίστρι της ζόγκας.
Για τα σκουλήκια που βάζουμε για δόλωμα στις μικρές σε μέγεθος και βάρος ζόγκες το μόνο που κάνουμε είναι να τα περνάμε στο αγκίστρι της ζόγκας.
Μπορούμε να δολώσουμε και καλαμαράκια ή θραψαλάκια από αυτά που πουλάνε κατεψυγμένα στα super market. Μπορείτε να περάσετε 2-3 τέτοια στο αγκίστρι της ζόγκας και να ψαρέψετε.
Τα μικρά χταπόδια δολώνονται περνώντας το αγκίστρι της ζόγκας στην κουκούλα και δυο κλέφτες που θα πάνε στα πλοκάμια.                                                                                                                       

Τέλος, για τις νωπές ή κατεψυγμένες γαρίδες το μόνο που κάνουμε είναι να τις κρεμάμε από τη μέση περίπου στο αγκίστρι της ζόγκας με το κεφάλι τους να κοιτάει στην αντίθετη φορά από το μολύβι της ζόγκας.
Ελπίζω οι φωτογραφίες να βοηθήσουν για να γίνει κατανοητό το πώς αγκιστρώνονται κάποια από τα δολώματα στη ζόγκα.
Για να μπορέσετε να ψαρέψετε με αξιώσεις με την τεχνική της ζόγκας χρειάζονται δύο βασικές προϋποθέσεις.
Η να γνωρίζεται πολύ καλά τον τόπο ή να έχετε βυθόμετρο-ανιχνευτή ψαριών.
Με καλάμι ή με τα χέρια δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία γιατί δεν χρειάζεται ιδιαίτερη τεχνική.
Ολο το μυστικό κρύβεται στο να γίνει σωστά το αγκίστρωμα του δολώματος και αν είναι δυνατόν να χρησιμοποιήσετε ζωντανά δολώματα.
Το καλό της τεχνικής αυτής είναι ότι δεν χρειάζεται ακριβό εξοπλισμό και όταν ψαρεύουμε δεν είναι απαραίτητο να έχουμε σε λειτουργία τον κινητήρα του σκάφους (οικονομία στα καύσιμα).
Ισως κάποιες φορές, ιδίως όταν ψαρεύουμε σε ρηχά νερά, το σβήσιμο του κινητήρα να είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μην τρομάζουν τα ψάρια.
Ξεκινάμε με προορισμό τον τόπο που θα ψαρέψουμε. Λίγο πριν φτάσουμε εξετάζουμε το από πού φυσάει ο άνεμος.
Επιλέγουμε ένα σημείο που θα μας μεταφέρει αρόδο ο άνεμος πάνω από τα σημεία που μας ενδιαφέρει να περάσουμε ψαρεύοντας. Κατεβάζουμε τη ζόγκα μας δολωμένη και κάνουμε μικρές κινήσεις πάνω-κάτω.
Αν υπάρχουν στην περιοχή ψάρια στη θέα του ζωντανού ή νωπού δολώματος που ταξιδεύει και παράλληλα κάτι τρώει ή κάτι το τρώει (αυτός είναι ο ρόλος της ζόγκας) θα επιτεθούν.
Αν είστε σίγουροι ότι στον τόπο αυτό υπάρχουν ψάρια αλλά δεν σας χτύπησαν ενώ εσείς περάσατε πάνω από τα καλά σημεία τότε έχετε διαλέξει λάθος ώρα.
Τα ψάρια δεν τρώνε όλες τις ώρες. Μπορεί να είναι εκεί αλλά να μην τρώνε.
Στην περίπτωση αυτή θα ανεβάσετε το δόλωμα στη βάρκα αν είναι ζωντανό, θα το βάλετε μέσα σε έναν κουβά με θαλασσινό νερό που θα το αλλάζετε σε τακτά χρονικά διαστήματα για να παραμείνει ζωντανό.
Θα πάτε σε άλλο σημείο για να ψάξετε. Θα επιστρέψετε εκεί κάποια άλλη στιγμή για να ξαναδοκιμάσετε.
Ο άλλος τρόπος ψαρέματος με ζόγκα είναι να έχετε βυθόμετρο-ανιχνευτή ψαριών και να ψάχνετε για να βρείτε πού είναι τα ψάρια. Στην περίπτωση αυτή, είστε έτοιμος με δολωμένη τη ζόγκα και κινήστε με μικρή ταχύτητα ψάχνοντας τα ψάρια.
Μόλις τα εντοπίσετε κατεβάζετε άμεσα τη ζόγκα δολωμένη και περιμένετε.
Το χτύπημα από το ψάρι δεν θα αργήσει να έρθει.
Με την κατάλληλη ζόγκα μπορείτε να ψαρέψετε από τα 2 μέχρι τα 150 μέτρα βάθος. Δεν υπάρχει περιορισμός.
Με τις ελαφριές σε βάρος ζόγκες μπορείτε να ψαρέψετε στα ρηχά ή στα μεσόνερα για μελανούρια, γόπες, κυνηγούς, κοκάλια, κολιούς κτλ. Με τις πιο βαριές ζόγκες μπορείτε να ψαρέψετε με μεγάλα δολώματα στα βαθιά αλλά και στα ρηχά νερά για μεγάλα ψάρια.
Στείρες, ροφούς, συναγρίδες, μαγιάτικα κ.ά.
Δεν είναι δύσκολο ψάρεμα και δεν χρειάζονται πολλές προϋποθέσεις για να ψαρέψετε με ζόγκα.
Αν έχετε τη δυνατότητα να πιάσετε μικρά ψάρια στην καθετή ή με άλλες τεχνικές δεν χάνετε τίποτα να δοκιμάσετε την τύχη σας και με τη ζόγκα. Μπορείτε να παίρνετε μαζί σας στο ψυγείο του σκάφους μερικά καλαμαράκια ή θραψαλάκια από αυτά που πουλάνε κατεψυγμένα και να δοκιμάζετε σε κάποια σημεία με τη ζόγκα.
Αν θέλετε να δουλέψετε τη ζόγκα στο καλάμι τότε θα εξετάσετε - προσέξετε το ποιο καλάμι με ποιο βάρος ζόγκας.
Η ζόγκα είναι αποδοτικό ψάρεμα και παρέχει όπως και το jigging και άλλα παρόμοιες τεχνικές το πλεονέκτημα ότι μπορεί ο ψαράς να τη χρησιμοποιήσει σε δύσκολους βυθούς με πολλά πλεξίματα (ντεματα) που άλλες τεχνικές δεν προσφέρονται.
Είναι τεχνική παραδοσιακή που αποδεδειγμένα αποδίδει.
Τη χρησιμοποιούν σε όλη τη Μεσόγειο με πολλές παραλλαγές.
Υπάρχουν τόσο πολλές παραλλαγές της τεχνικής που δύσκολα θα φτάσει κάποιος σε θέση να πει ότι τις γνωρίζει όλες.
Ολες οι σύγχρονες τεχνικές με τεχνητά δολώματα που ψαρεύουν απίκο έχουν βάση αυτήν την τεχνική.
Μπορεί οι πλάνοι να διαφέρουν σε σχήματα και χρώματα αλλά σαν τεχνική κινούνται στην ίδια φιλοσοφία.
Το θετικό στη ζόγκα είναι ότι μπορεί να ψαρευτεί με ζωντανά ή νωπά δολώματα.
Αν σκέπτεστε να ξεκινήσετε να ασχολείσθε με την τεχνική της ζόγκας αγοράστε πρώτα μικρές ζόγκες για να ψαρεύετε στα ρηχά και στα μεσόνερα.
Σιγά σιγά το ψάρεμα αυτό θα σας κερδίσει και παράλληλα θα έχετε εξοικειωθεί με την τεχνική. Τότε θα είστε έτοιμος να περάσετε στο επόμενο στάδιο, που είναι το ψάρεμα με μεγάλες σε βάρος ζοόκες και ζωντανά δολώματα για να αναζητήσετε τους μεγάλους κατοίκους του βυθού.
Για να αρματώσουμε τη ζόγκα πρέπει να έχουμε ένα κομμάτι αόρατη πετονιά 5 μέτρα που θα το βάλουμε στην άκρη στο σημείο που δένουμε τη ζόγκα ως παράμαλλο.
Kείμενο - Φωτογραφίες Νίκος Λυμπερόπουλος